Architektura drewniana jest oryginalnym i wyjątkowym w skali światowej dziedzictwem kultury polskiej. Żaden inny kraj nie jest w stanie poszczycić się tak zróżnicowanym, bogatym pod względem wartości oraz ilości zasobem zabytków architektury drewnianej. Spuścizna ta nie jest przykładem zacofania technologicznego, jak próbowano niegdyś sugerować, lecz specyfiki kulturowej i w Europie postrzegana jest jako tradycyjna dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza Polski.
Niestety w ostatnich kilkunastu latach zaobserwować można znaczne i powiększające się straty w zasobach architektury drewnianej. W latach 90. XX. wieku masowo burzono, zwłaszcza w gospodarstwach wiejskich, zachowane budownictwo drewniane w celu pozyskania opału, uznając drewno za archaiczny materiał budowlany. W pierwszej dekadzie XXI. w. rozpoczęła się dotychczas trwająca, kolejna fala zniszczeń architektury drewnianej, tym razem spowodowana działalnością firm rozbiórkowych pozyskujących tzw. materiał zabytkowy sprzedawany do krajów zachodnioeuropejskich. Tracąc architekturę drewnianą tracimy dziedzictwo historyczne, wzorce dla współczesnej architektury, tracimy walory krajobrazowe i podstawy dla rozwoju turystyki. Współczesna turystyka nie wymaga przecież luksusowych hoteli, lecz walorów rustykalnej unikatowości, harmonii i spokoju. Te walory potrafi zapewnić jedynie zrównoważona zabudowa zabytkowa złączona z krajobrazem historycznym.
Podstawą trwania Funduszu jest zrzeszenie pasjonatów i właścicieli zabytkowych obiektów, którzy poza samą dbałością o zabytek chcą także rozwijać manufakturową wytwórczość oraz działalność turystyczną. Każdy członek zrzeszenia przyjmujący pomoc finansową umożliwiającą utworzenie funkcjonującego gospodarstwa zobowiązany jest do uiszczania rocznej składki na rzecz Funduszu uzależnionej od wielkości otrzymanej pomocy. Jakkolwiek Fundusz ma za zadanie stworzenie takich warunków, które pozwolą rozwinąć gospodarstwo otrzymujące pomoc w taki sposób, aby stawało się wydolne finansowo.
Podstawowym zadaniem Funduszu zatem jest wspierać renowacje zabytków, tworzyć infrastrukturę turystyczną i infrastrukturę wytwórczości poprzez:
- poszukiwanie obiektów zabytkowych o wysokiej wartości historycznej, kulturowej i znacznym potencjale oraz właścicieli potrzebujących pomocy przy renowacji zabytku,
- szczegółowe analizowanie potrzeb remontowych zabytku, m.in. poprzez opracowywanie szczegółowych programów prac konserwatorskich,
- sprawowanie specjalistycznego nadzoru nad prowadzonymi pracami rewaloryzacyjnymi,
- finansowanie prac w zabytku z pieniędzy gromadzonych przez Fundusz,
- efektywne informowanie turystów polskich i zagranicznych o usługach turystycznych regionu,
- kontaktowanie turystów z oferentami usług turystycznych,
- reklamowanie regionów w Polsce i za granicą,
- reklamowanie regionalnych wytwórców,
- zdobywanie dla wytwórców rynków zbytu,
- tworzenie sieci sprzedaży lokalnych wytwórców.
Tworzenie Funduszu objęte jest honorowym patronatem Ambasady Królestwa Niderlandów oraz poparciem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie. Pozytywną opinię Funduszu wystawił również wybitny znawca architektury drewnianej, zwłaszcza osadnictwa holenderskiego, dr Maciej Prarat.
Lista zabytków, których właściciele deklarują chęć współtworzenia Funduszu:
- dom podcieniowy w Złotowie, gmina Stare Pole, powiat malborski, woj. pomorskie
- zespół parkowo – dworski w Brześcach, gmina Góra Kalwaria, powiat piaseczyński, woj. mazowieckie
- Muzeum Wolnego Czasu (w organizacji) w zabytkowym przeniesionym domu w stylu architektury Mierzei Wiślanej w Krynicy Morskiej, gmina Krynica Morska, powiat nowodworski, woj. pomorskie (www.muzeumwolnegoczasu.pl)
- zagroda holenderska w Brudzędach, gmina Markusy, powiat elbląski, woj. warmińsko-mazurskie
- zagroda holenderska w Kępniewie, gmina Markusy, powiat elbląski, woj. warmińsko-mazurskie
- zabytkowy Dom Szwajcarski – Muzeum Kulinariów (w przygotowaniu), Topolno Małe, gmina Markusy, powiat elbląski, woj. warmińsko-mazurskie
- zabytkowa stolarnia w Jelonkach – Muzeum Krzeseł (w przygotowaniu), Jelonki, gmina Rychliki, powiat elbląski, woj. warmińsko-mazurskie
- karczma w Nowym Dworze Elbląskim, gmina Gronowo Elbląskie, powiat elbląski, woj. warmińsko-mazurskie
